27.07.2012

Truskawka posiada łacińską nazwę Fragaria ananassa chociaż starożytni Rzymianie nie znali truskawek. Przyjmuje się, że zostały one wyhodowane w 1712 r. w Europie z dwóch odmian dużych poziomek amerykańskich: chilijskiej i wirginijskiej.

Truskawki są bylinami, czyli roślinami wieloletnimi. Wykorzystuje się z nich owoce, liście oraz korzenie.

Pierwszymi owocami w sezonie są właśnie truskawki. Pojawiają się one już w II połowie maja i owocują do połowy lipca. Istnieją też późniejsze odmiany owocujące aż do września. Owoce z importu są dostępne przez cały rok.

Jedzenie truskawek poleca się niezależnie od wieku i stanu zdrowia.

Właściwości lecznicze: działają wzmacniająco, ściągająco, przeciwbiegunkowo, hemostatycznie, moczopędnie, przeciwreumatycznie, regulują pracę wątroby i wydzielanie żółci, pobudzają łaknienie.

Wskazania lecznicze: dolegliwości dróg moczowych, wątroby, krwawienia jelitowe, krwotok maciczny, zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, upławy białe, kamica nerkowa, kolka nerkowa, reumatyzm, dna, astma, żółtaczka, angina (płukanie gardła naparem z liści) oraz dla rekonwalescentów.

Wartości odżywcze truskawek są ogromne, bo zawierają witaminy: C – dwa razy więcej niż owoce cytrusowe (100g zaspokaja dzienne zapotrzebowanie człowieka), B1, B2, A, makro- i mikroelementy: dużo potasu, żelazo, wapń, fosfor, mangan i magnez, nieco miedzi, siarki i innych pierwiastków. Ponadto zawierają pektyny, kwasy organiczne, w tym salicylowy, jabłkowy i cytrynowy, a także bromelinę, kwas elagowy, flawonole, antocyjany czy fitoncydy. W dodatku ich wartość energetyczna jest niewielka, gdyż ok. 90 % stanowi w nich woda.

Truskawki są zasadotwórcze – ich kwaśność jest spowodowana przede wszystkim zawartością kwasu cytrynowego.

Bromelina to enzym rozkładający białka. Jest to substancja przeciwzapalna, oczyszczająca, poprawiająca trawienie białek, łagodząca bóle oraz wspomagająca proces gojenia.

Kwas elagowy jest silnym antyoksydantem. Wspomaga pracę układu odpornościowego i chroni przed nowotworami.

Fitoncydy działają bakteriobójczo oraz przeciwgrzybicznie.

Truskawki są bardzo korzystne dla sportowców z uwagi na to, iż przez duży wysiłek fizyczny ich organizm często jest narażony na stan stresu oksydacyjnego.

Dodatkowo truskawki chronią żołądek przed negatywnym wpływem alkoholu gdyż chronią przed wolnymi rodnikami.

Sok truskawkowy ma właściwości bakteriobójcze podobnie jak chrzan, czosnek czy cebula.

Stwierdzono, że spożywanie 3-4 razy w tygodniu ok. 150g truskawek zmniejsza poziom markerów stanu zapalnego we krwi.

Witamina C zmniejsza poziom cholesterolu we krwi, wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, a antyoksydanty chronią układ krwionośny przed negatywnym działaniem wolnych rodników. Stąd korzystny wpływ truskawek na serce i układ krążenia.

Truskawki mogą jednak powodować alergie, na co powinni uważać uczuleniowcy i spożywać je z umiarem. Niektórzy twierdzą jednak, że można uniknąć reakcji alergicznej jedząc przed truskawkami większą ilość miodu albo zjeść owoce 20-30 minut po głównym posiłku, dodając do nich śmietanę z miodem.

Bardzo korzystne dla skóry są maseczki z rozgniecionych owoców. Polecane są też do wywabiania plam z zębów: należy pocierać powierzchnię zęba przekrojoną truskawką.

Truskawki są owocami miękkimi i szybko się psują. Najlepiej zbierać je rano, gdy jest sucho i wkładać do kosza. Należy je spożywać tego samego dnia. Owoce można przechowywać w lodówce pamiętając, że im dłużej są przechowywane, tym bardziej zmniejsza się ich wartość odżywcza. Maleje zawartość witaminy C oraz przeciwutleniaczy.

Truskawki należy myć pod bieżącą wodą tuż przed jedzeniem. Szypułki usuwa się po umyciu aby nie traciły soku i aromatu.

Można je mrozić rozkładając obok siebie na talerzu, a po zamrożeniu wkładać do torebek. Mrożone owoce powinny być powoli rozmrażane w lodówce i spożywane w temperaturze co najmniej 15 st. C, gdyż tylko ta metoda pozwala na uwolnienie ich aromatu.

Liści można używać do zup.

Płukanie w naparze z liści truskawek wzmacnia włosy i dodaje im blasku.

Korzenie zawierają kwas krzemowy. W Indiach z korzeni wytwarza się substytut kawy. Można z nich również sporządzić pastę do zębów.

Miętowa pasta do zębów:

Do 1 łyżeczki sproszkowanego korzenia truskawki dodać 2 krople olejku miętowego oraz taką ilość wody, która da konsystencję pasty i dokładnie wymieszać.

Liście i korzenie mają zastosowanie lecznicze:

1. Odwar z garści młodych liści na pół litra wody stosować na biegunkę, żółtaczkę, kolkę nerkową.

2. 30g korzenia na litr wody lub garść liści z korzeniami na litr wody, zagotować, zostawić do naciągnięcia 10 min. Popijać na artretyzm, miażdżycę, nadciśnienie, dolegliwości dróg moczowych i astmę.

3. Napar z korzeni:

20g na litr wody – na biegunkę u dzieci. Korzenie barwią stolec na czerwono, mocz na różowo.

4. Odwar z liści na anginę, upławy białe, krwawienia maciczne. Z krwawnika i liści truskawek można przygotować napar do nasiadówek przy dolegliwościach pęcherza i cewki moczowej (przy stanach zapalnych). Liście świeże, zgniecione można stosować do okładów na podbrzusze na noc.

 

Źródła:

1) L. Bremness „Wielka księga ziół”, Wiedza i Życie

2) E. Gnybek-Ciosek „Sezon truskawkowy”

3) J. Górnicka „Apteka natury”, AWM

4) B. Jarociński „Truskawki pełne skarbów”

5) G. Lehari „Owoce i warzywa”, Delta

6) Z. Wiśniewski „Witamina to życie”