08.09.2012

Pomidor (Lycopersicon esculentum) pochodzi z Ameryki Południowej. Aztekowie i Inkowie z dzikich malutkich pomidorków, pleniących się jak chwasty, wyhodowali odmiany o większych owocach. Aztekowie nazywali pomidory „xictomatl” , a później „tomatl”, co znaczy puchnąć. Marynarze hiszpańscy przywieźli pomidory zwane „pomi del Peru” do Europy w 1498 r., ale nikt nie chciał ich jeść, gdyż uważano, iż są trujące lub wywołują „szał miłosny”. Nazywano je często jabłkiem miłości lub rajskim jabłkiem. Naukowa nazwa Lycopersicon esculentum znaczy „wilcza brzoskwinia”.

Włosi zaczęli uprawiać pomidory w XVI w. Stamtąd trafiły one do innych krajów europejskich. W Polsce pomidory były znane w połowie XVIII w., ale wówczas traktowano je jako roślinę ozdobną. Stały się popularne dopiero po I wojnie światowej. Obecnie są jednymi z najchętniej jedzonych warzyw.

Pomidor jest rośliną wieloletnią, ale w naszym klimacie jest rośliną roczną. Należy do rodziny psiankowatych. Znanych jest dużo odmian pomidorów. Mają one różne kształty i rozmiary. Dojrzewając zmieniają barwę z zielonego w żółty i czerwony. Zielone pomidory zawierają trującą solaninę, a ich spożycie może spowodować bóle głowy, mdłości, wymioty i biegunkę. Gdy pomidor dojrzewa, solanina ulega rozkładowi i dojrzałe pomidory jej nie zawierają.

Pomidor w 100 g zawiera jedynie 15-20 kcal i aż 94,3 g wody oraz 242 mg potasu, ale też 26 mg fosforu, 24,5 mg witaminy C, 14 mg wapnia, 13 mg magnezu i po trochu witamin A, B1, B2, D, E, K, PP oraz kwasu foliowego, sodu, żelaza, miedzi i cynku.

Wartość prozdrowotna pomidorów polega też na tym, że zawierają one wtórne substancje roślinne, a zwłaszcza karoten i likopen, wykazujące dosyć silne działanie antyoksydacyjne. Badania wykazały, że osoby często jadające pomidory, zapadają na raka o 40% rzadziej niż te, które spożywają je rzadko.

Karoteny, czyli barwniki przetwarzane przez organizm człowieka w witaminę A, zwalczają wolne rodniki będące przyczyną wielu chorób.

Likopen zapobiega nie tylko rozwojowi nowotworów, ale również chorób układu krążenia.

Pomidory są bardzo cenne w dietach przeciw cukrzycy, dnie, chorobach nerek i serca i przeciwdziałają zaparciom. Ponadto działają kojąco na nasze nerwy, gdyż zawierają sole bromu, a także regenerująco na skórę (odmładzają i upiększają).

Kwaskowaty smak spowodowany jest zawartością kwasu cytrynowego i jabłkowego, ale pomidory są zasadotwórcze.

Pomidory dostępne są w sklepach przez cały rok, chociaż najlepsze są te zbierane latem, gdy dojrzewają w cieple i świetle słonecznym. Te zimowe, dojrzewające w szklarniach w sztucznym świetle, nie są tak smaczne i wartościowe. Przy kupnie pomidorów warto zwracać uwagę na ich ciężar w stosunku do wielkości – te cięższe są mięsiste i soczyste.

Niedojrzałe pomidory można doprowadzić do dojrzałości w temperaturze 22-27 st. C., ułożone na ściereczce (światło nie jest im potrzebne). Jednak te owoce, które znajdowały się w temperaturze 10 st. C, już nie dojrzeją.

Świeże pomidory można przechowywać poza lodówką, przy czym optymalną temperaturą jest dla nich 14 st. C. Po 5 dniach należy je przełożyć do lodówki, ale tam, niestety, szybko tracą aromat. Pomidory dobrze nadają się do zamrażania pokrojone na kawałki, zmiksowane lub w postaci soku. Można je też, po usunięciu szypułek, suszyć w suszarce lub piekarniku. Po ususzeniu można je przechowywać w szczelnych słoikach, można je zmielić na proszek lub zalać oliwą.

Pomidory należy przyrządzać z dodatkiem tłuszczu, gdyż zapobiega to niszczeniu witaminy A. Najwięcej witamin zachowują surowe pomidory.

Źródła:

1) A. Chomicz, A. Stradecka „Bukiet warzyw”, „Świat Książki”

2) I. Gumowska „Czy wiesz, co jesz?”, Wydawnictwo „ALFA”

3) G. Lehari „Owoce i warzywa”, Delta