10.05.2013

Kurkuma jawajska (Curcuma xanthorrhiza) pochodzi z Indonezji, głównie z wyspy Jawy, natomiast pokrewny gatunek curcuma longa występuje w Azji Południowej, Chinach i południowych Indiach. Niezwykłe właściwości jej kłącza (kłącza ostryżu) są opisywane w tekstach medycznych Indii, Chin, Tybetu i krajów Bliskiego wschodu od ponad 2000 lat. Jest to jeden z najpopularniejszych leków ajurwedyjskich o działaniu przeciwzapalnym. Zawiera kurkuminę i jest najsilniej działającym produktem spożywczym. Hindusi spożywają średnio 1,5 do 2 gramów dziennie (1/4-1/2 łyżeczki) tej przyprawy i zapadają na raka płuc osiem razy rzadziej niż mieszkańcy Zachodu, dziewięć razy rzadziej na raka okrężnicy, pięć razy rzadziej na raka piersi oraz dziesięć razy rzadziej na raka nerek.

 

Badania farmakologiczne i prace kliniczne wykazały, że kurkuma jest jednym z najskuteczniejszych leków roślinnych działających na wątrobę i drogi żółciowe głównie dzięki kurkuminie, ale też dzięki pewnym składnikom olejku lotnego, zwłaszcza tolilometylokarbinolu. Związkom tym przypisuje się działanie odkażające drogi żółciowe, a także przeciwzapalne.

Wyciągi z kłączy pobudzają komórki miąższowe wątroby do wytwarzania żółci i powodują zwiększone jej wydalanie. Łagodzą stany zapalne, głównie pęcherzyka żółciowego i przy przewlekłych stanach spastycznych przywracają normalną kurczliwość. Działanie to ma szczególne znaczenie w leczeniu kamicy żółciowej, bo zwiększony prąd żółci  powoduje w konsekwencji stopniowe rozpuszczanie zalegających złogów. Ma to duże znaczenie w stanach uszkodzenia i niewydolności wątroby, objawiających się niedostatecznym wydzielaniem żółci, także w stanach zapalnych miąższu wątroby, drobnych przewodów żółciowych, dróg żółciowych, zwłaszcza pęcherzyka żółciowego.

 

Dr Krishna Srivastava z duńskiego uniwersytetu w Odense stwierdził, że kurkuma jest jedną z przypraw zmniejszających zdolność zlepiania się płytek krwi, czyli działa przeciwzakrzepowo.

 

Kurkuma ma też działanie przeciwbiegunkowe.

 

Są lekarze, którzy uważają, że kurkumina ogranicza wzrost wielu rodzajów raka, m.in. okrężnicy, wątroby, żołądka i jajników oraz białaczki gdyż zmusza komórki rakowe do obumierania. Proces ten, zwany apoptozą, można porównać do samobójstwa. Okazało się, że u myszy kurkumina zapobiega rozwojowi kilku rodzajów guzów spowodowanych przez chemiczne kancerogeny.

Hinduski profesor Bharat Aggarwal z Centrum Badań nad Rakiem im. Andersona w Houston jest jednym z najczęściej cytowanych specjalistów od terapii przeciwnowotworowych. Udowodnił on, że kurkumina działa przeciwko rakowi we wnętrzu komórek. W 2005 r. stwierdził, że kurkumina oddziaływała na raka piersi wszczepionego myszom, pomimo iż komórki te przestały reagować na chemioterapię z użyciem taxolu.

W badaniach in vitro kurkumina zniszczyła 80% wystawionych na jej działanie złośliwych komórek stercza. Może mieć taki sam wpływ na komórki nowotworowe sutka oraz okrężnicy.

U myszy kurkumina w dawkach spożywczych w dużym stopniu ograniczyła przerzuty. Mikroguzy w płucach przeważnie nie były w stanie się rozrastać i nie stanowiły poważnego zagrożenia dla organizmu.

Po konferencji naukowej z udziałem prof. Aggrawala, sceptyczny wcześniej doktor John Mendelsohn, jeden z najbardziej wpływowych onkologów w USA, rozpoczął próby kliniczne z kurkuminą. Próby te nie zostały jeszcze zakończone.

Przeciwzapalne właściwości kurkumy skutkują zmniejszeniem obrzmienia stawów w reumatyzmie, ale też stopnia postępującego zwyrodnienia mózgu u zwierząt. Badanie UCLA wykazało, że karma zaprawiona niskimi dawkami kurkuminy zmniejszyła u myszy o 50% ilość złogów amyloidowych, tzw. blaszek starczych, występujących w chorobie Alzheimera. To by tłumaczyło, dlaczego Hindusi, którzy spożywają przyprawę curry, niezbyt często zapadają na demencję typu alzheimerowskiego.

 

Naukowcy z Tajwanu badali działanie kurkuminy w kapsułkach. Stwierdzili oni, iż układ trawienny wchłania ją bardzo źle, jeśli nie zmiesza się jej z papryką. Taką mieszanką jest przyprawa curry, której głównym składnikiem jest zmielone kłącze kurkumy. Podczas badań okazało się, że kurkumina nie jest w stanie pokonać bariery jelitowej, natomiast papryka zwiększa wchłanianie kurkuminy dwa tysiące razy.

Według niektórych badań nawet najbardziej agresywne odmiany raka, jak np. glejak, są znacznie bardziej podatne na chemioterapię jeżeli pacjent spożywa jednocześnie kurkuminę.

Najbardziej aktywnymi przetworami są wyciągi alkoholowe. Wyciągi wodne działają o wiele słabiej z powodu małej rozpuszczalności olejku oraz nierozpuszczalność kurkuminy.

 

Źródła:

1) Carper J. „Książka kucharska”, Vesper,

2) Carper J. „Żywność twój cudowny lek”, Vesper,

3) dr. Servan-Schreiber D. „Antyrak nowy styl życia”, „Albatros” Wydawnictwo A. Kuryłowicz,

4) „Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy” pod red. A. Ożarowskiego, PZWL.