Szczypiorek (Allium schoenoprasum L.) pochodzi z Azji Zachodniej i Środkowej i rośnie dziko na półkuli północnej jako bylina. Był znany już w starożytności. W Polsce szczypiorek i cebula były uprawiane już w XVI w. i cenione ze względu na walory zdrowotne oraz smakowe.

Szczypiorek należy do rodzaju czosnek (Allium) i rodziny czosnkowatych. Używany jest jako przyprawa i znakomicie zastępuje cebulę w okresie wczesnowiosennym, gdy zapasy cebuli z poprzedniego roku już się skończyły lub są w kiepskim stanie. Częścią jadalną są cienkie, rurkowate, delikatne liście. W Europie dodawane są one do sałatek, zup, twarogu, potraw z jajek, w Azji – do dań mięsnych, rybnych oraz warzywnych.

W 100 g szczypiorku znajduje się: 89 g wody, 13,3 g białka, 3,30 g tłuszczu, 13,40 g węglowodanów, 286 mg wapnia, 130 mg fosforu, 116 mg potasu, 76 mg magnezu, 22,3 mg żelaza, 16 mg sodu i witaminy: B1, B2, B6, PP i aż 200 mg C. Oprócz tego olejki eteryczne zawierające siarkę i nadające szczypiorkowi specyficzny smak oraz zapach, chociaż ich zawartość jest mniejsza niż w cebuli przez co jest łagodniejszy w smaku. Jest też bogatym źródłem soli mineralnych.

Tak jak inne warzywa cebulowe szczypiorek:

– ogranicza ryzyko zachorowania na nowotwory i choroby wieńcowe,

– obniża krzepliwość krwi, co zmniejsza niebezpieczeństwo tworzenia się zakrzepów w naczyniach krwionośnych (składniki w nich zawarte rozkładają fibrynę będącą nierozpuszczalnym białkiem powstającym w czasie krzepnięcia krwi i powodującym skrzepy),

– przypuszcza się, że ma właściwości obniżania ciśnienia oraz poziomu cholesterolu i cukru we krwi,

– ma zdolność neutralizacji i wydalania myko- i bakteriotoksyn oraz metali ciężkich z organizmu,

– wykazuje właściwości bakteriobójcze, odkażające i przeciwzapalne,

– zapobiega negatywnym skutkom tłustej diety mięsnej.

Trzeba pamiętać, że warzywa cebulowe jadane na surowo są ciężkostrawne i nie wszyscy mogą je jadać.

Szczypiorek jest łatwy w uprawie i może być spożywany w stanie świeżym przez cały rok. Ma niewielkie wymagania klimatyczne i glebowe. Rośnie dobrze również na stanowisku półcienistym. Na glebie suchej rośliny są mniejsze i mniej soczyste, a także mają ostrzejszy smak. Szczypiorek najlepiej rośnie na glebach próchniczych piaszczysto-gliniastych. Można go też uprawiać w doniczce lub w skrzynce balkonowej. Roślina kwitnie w czerwcu i lipcu.

W Japonii, Chinach, Korei oraz w Azji Południowej uprawiany jest szczypiorek czosnkowy, który w ograniczonym zakresie, uprawiany jest również u nas. Jest to roślina przyprawowa i lecznicza, a spożywa się jej liście oraz kwiatostany. Doświadczenia laboratoryjne dowiodły, że szczypiorek czosnkowy ma działanie antynowotworowe.

Szczypiorek można przechowywać w płytkim naczyniu w temperaturze 0º C przez 1-2 tygodnie. Można go też przechowywać w torebce foliowej w temperaturze 2-5º C nawet przez 2 tygodnie. Ja jeszcze przed włożeniem w folię, owijam go w lekko wilgotny papier, aby z tą folią nie miał bezpośredniego kontaktu.

Źródła:

1) Borowiak J. „Szczypiorek. Cebula z dymki”, Hortpress 2012,

2) Czikow P., Łaptiew J. „Rośliny lecznicze i bogate w witaminy”, PWRiL 1983,

3) Dudek M. M. „Warzywa o właściwościach leczniczych: cebula, czosnek i inne”, PWRiL 1985,

4) Małachowski A. „Warzywa cebulowe”, PWRiL 1990.

Wpis z 22.05.2014 r.