Morwa biała (Morus alba L.) to drzewo do 10 m wysokości, rosnące w Indiach Północnych, Azji Centralnej, Chinach i Japonii. W języku chińskim nazywa się San-pi. Była uprawiana w Chinach już 4.000 lat p.n.e. w związku z hodowlą jedwabników. Białe owoce mają bardzo słodki i dość mdły smak, zawierają sporo cukrów i wyjątkowo mało kwasów. Uważane były za świetną karmę dla drobiu, chociaż chińskie ziołolecznictwo od dawna zalecało stosowanie jej liści, owoców, kory, korzeni i pnia drzewa. Z liści i owoców przyrządza się tam syrop, korę korzeni stosuje w nadciśnieniu, ekstrakty z kory korzeni również jako środek przeciwzapalny, przeciwbólowy oraz chroniący wątrobę i nerki, a w połączeniu z innymi roślinami leczniczymi przyrządza lekarstwa na kaszel, astmę oskrzelową i bronchit.

W medycynie chińskiej morwa biała wykorzystywana jest jako środek pomocny w leczeniu cukrzycy mający działanie antyhiperglikemiczne. Zawarte w liściach morwy cukry złożone wykazują działanie podobne do leków przeciwcukrzycowych.

Mieszkańcy Indii oraz ludność zamieszkująca Himalaje dodają owoce morwy białej do potraw i produkują z nich mąkę, a suszone owoce morwy białej służą jako pożywienie wzmacniające siły oraz regenerujące organizm. Dzieje się tak dlatego, że owoce te zawierają dużo, łatwo przyswajalnych węglowodanów.

Stosunkowo niedawno również na Zachodzie odkryto znakomite właściwości zdrowotne morwy i to różnych jej części. Stwierdzono, że wyciąg z korzenia morwy białej ma właściwości antynowotworowe. Badania kliniczne dowiodły, że wyciąg ten przeciwdziała rozwojowi czerniaka oraz białaczki. Ponadto stanowi bardzo dobry środek na schorzenia układu oddechowego jak astma, bronchit czy kaszel. Korzenie morwy są pomocne jako środek wspomagający pracę układu odpornościowego oraz zwiększający witalność całego organizmu.

Właściwości owoców:

– obniżanie poziomu cukru we krwi i – dzięki flawonoidom – przeciwdziałanie powikłaniom cukrzycy,

– zapobieganie odkładaniu tkanki tłuszczowej poprzez blokowanie wchłaniania cukru,

– obniżanie stężenia złego cholesterolu i trójglicerydów, co zapobiega chorobom układu krążenia i miażdżycy,

– działanie antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe,

– ułatwianie wypróżniania i poprawa pracy jelit (dzięki pektynom),

– działanie ściągające na błonę śluzową żołądka (dzięki garbnikom)

Należy dodać, że regularne spożywanie konfitury z morwy chroni komórki przed uszkodzeniem oraz opóźnia ich starzenie się.

Morwy dobrze jest spożywać przy anemii, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, obfitych krwawieniach, otyłości, podrażnieniach skórnych, problemach sercowo-naczyniowych, chorobach układu oddechowego, przeziębieniach i grypie. Morwa jest szczególnie polecana diabetykom, gdyż zawiera rozpuszczalny w wodzie związek o nazwie DNJ (alkaloid 1,5-didezoksy-1,5-imino-D-sorbitol=1-dezoksynojirimycina), który występuje tylko w tej roślinie. Działanie DNJ polega na zahamowaniu rozkładu skrobi na cukry proste (glukozę), co chroni przed hiperglikemią. Inny związek – kwercetyna – wpływa na utrzymanie prawidłowego metabolizmu węglowodanów oraz chroni komórki w organizmie człowieka przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki, co odgrywa kluczową rolę w profilaktyce wielu chorób, również cukrzycy.

Owoce oraz liście morwy zawierają witaminy z grupy B: B1, B2, B6 i witaminę PP.

 

Właściwości liści morwy:

Morwa czarna (Morus nigra L.) to drzewo mające do 15 m wysokości rosnące na Zakaukaziu i w Iranie. Morwa ta uprawiana jest też w Europie i w Ameryce Północnej. Jej liście są bardziej owłosione niż liście morwy białej i dlatego stanowią znacznie gorszą karmę dla jedwabników niż gładkie liście morwy białej, ale również są używane w lecznictwie.

Napary z kory drzewa morwowego mają działanie moczopędne.

Owoce czarne są smaczne, słodkokwaśne, zawierają mniej cukrów i więcej kwasów niż białe. Są zdrowe dla diabetyków oraz osób na diecie.

Morwa czarna ma te same właściwości, co biała, a nawet jest od białej nieco zdrowsza i mniej kaloryczna. Można wykorzystywać jej liście, korę i owoce. Soki i syropy z jej owoców są pomocne w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, mają działanie przeciwbakteryjne i zbijają gorączkę. Działają korzystnie na skórę i oczy. Owoce zawierają witaminy z grupy B, C, PP oraz mikro i makroelementy: potas, żelazo, magnez, fosfor i wapń.

Owoce morwy czarnej mają też cenny dla przetwórstwa purpurowy barwnik. Nadają się do wyrobu win, kompotów, dżemów, konfitur i marmolad mieszanych. Świeże lub suszone mają właściwości lekko rozwalniające. Polecane osobom anemicznym ze względu na sporą ilość żelaza. Przystępując do robienia przetworów należy pamiętać, że sok morwy jest silnie barwiący. Dlatego trzeba chronić ubranie i można używać rękawiczek.

Według jednych źródeł przeciwwskazania dla spożycia morwy to ciąża i laktacja, ale wg innych źródeł morwa jest właśnie zalecana kobietom karmiącym, gdyż owoce te pobudzają laktację.

Jak z tego widać morwa jest dobra właściwie na wszystko, co już dawno stwierdzili Chińczycy, a medycyna zachodnia stopniowo odkrywa. Kolejne badania dostarczają nowych obiecujących danych o właściwościach morwy chociaż, jak widać ze sprzecznych informacji na temat laktacji, chyba jeszcze nie do końca morwę zbadano.

Mogę tylko dodać, żeby nie przesadzać z ilością spożywanych owoców i nie liczyć na to, że natychmiast na wszystko pomoże. Trzeba ją stosować dłużej i systematycznie (jak inne środki naturalne). Nawet spotkałam się w internecie z zalecanymi dawkami morwy w przeliczeniu na wagę ciała, by ograniczyć wchłanianie węglowodanów i nie wywołać skoków glukozy. Mowa tam jednak o preparatach z morw, a nie o owocach czy liściach, dlatego nie przytaczam tych danych.

 

W Polsce bardzo trudno jest kupić świeże owoce morwy lub zawierające je konfitury, ale można już kupić suszone owoce oraz liście. Można też kupić drzewka morwowe i mieć własne owoce, co bardzo polecam. Ja wyhodowałam swoje morwy z nasionek zasadzonych wiele lat temu, bo wówczas drzewka nie były dostępne w sprzedaży.

 

Przeciwcukrzycowa herbata z morwy białej 

Zalać około 1 g liści morwy białej 100 ml gorącej wody (98°C) i zaparzać przez 3 do 5 minut. Z badań naukowych wynika, że tak przygotowana herbata pozwala zahamować aktywność enzymów, które są odpowiedzialne za rozkładanie cukrów.

Syrop z morwy

Owoce morwy w dowolnej ilości rozgnieść w garnku, Garnek z owocami odstawić na 4-5 dni do chłodnego miejsca, by puściły sok. Po tym czasie ostrożnie przefiltrować powstałą ciecz przez sito, pozbywając się resztek owoców. Sok wlać z powrotem do garnka, dodać cukier (o połowę mniejsza od ilości owoców morwy) i chwilę smażyć na ogniu. Jeszcze ciepły syrop wlać do butelek i szczelnie zakręcić.

 

Źródła:

1) B. Grochowski „O zielarstwie w Chinach. Cz. II”, „Wiadomości Zielarskie” 1988, s. 21,

2) E. Gwóźdź „Morwa czarna owoc – właściwości, witaminy i wartości odżywcze morwy czarnej”, ekologia.pl

3) I. Gumowska „Owoce z lasów i pól”, Wydawnictwo Watra, 1985,

4) A. Kościołek „Morwa biała – charakterystyka, właściwości, odchudzanie”, portal.abczdrowie.pl,

5) M. Majewska „Morwa (biała i czarna) na cukrzycę i nie tylko. Właściwości morwy”, poradnikzdrowie.pl

6) prof. dr hab. Z. Podbielkowski „Słownik roślin użytkowych”, PWRiL, 1985

7) K. Ramusiewicz „Zdrowotne właściwości morwy białej”, portal.abczdrowie.pl