16.08.2013

Rzodkiewka (Raphanus sativus var. sativus) według Ireny Gumowskiej pochodzi z Chin. Była znana w starożytnym Egipcie, a także w Grecji. Dioscurides zalecał ją na polepszenie wzroku, a także na „sprawy kobiece”. Pliniusz uważał ją za lek przeciwko pluciu krwią. Święta Hildegarda w XII w. głosiła, że rzodkiewka „oczyszcza” mózg i daje jasność myśli, a ponadto świetnie wpływa na trawienie i przeciwdziała kaszlowi.

Według Gabiele Lehari rzodkiewka została wyhodowana prawdopodobnie z rzodkwi czarnej i w Europie pojawiła się po raz pierwszy w XVI w.

Valnet uważa, że wielkim błędem jest odrzucanie liści rzodkiewki, gdyż mają wiele witamin i składników mineralnych, pomagają w trawieniu korzenia rzodkiewki oraz jedzonych równocześnie potraw. Bardzo podnoszą smak surówek, sałatek i zup.

 

Rzodkiewka należy do warzyw rzepowatych. Jest jednym z najpopularniejszych warzyw. Okres jej wegetacji jest bardzo krótki – od siewu do zbioru może trwać 20-60 dni. Uprawiana jest w gruncie lub pod folią, od wczesnej wiosny do późnej jesieni z krótką przerwą w lipcu, powodowaną bardzo szybkim wybijaniem w pędy kwiatostanowe. Część jadalną stanowi zgrubienie o kształcie kulistym lub wydłużonym. Skórka może mieć kolor biały, różowy, żółty, czerwony, fioletowy lub biało-czerwony. Miąższ jest biały, soczysty.

 

W 100 g rzodkiewek znajduje się 94,1 g wody, 1,0 g białka, 0,1 g tłuszczu, 2,1 g stanowią węglowodany, 0,1 g nienasycone kwasy tłuszczowe, a wartość energetyczna to jedynie 14,6 kcal. Ponadto aż 255 mg potasu, 34 mg wapnia, 26 mg fosforu, 17 mg sodu, 8 mg magnezu, 1,5 mg żelaza, 0,2 mg cynku, 29 mg witaminy C, a także po trochu witamin A, B6 i kwas foliowy.

 

W rzodkiewce jest olejek gorczyczny bogaty w siarkę. Hamuje on rozwój bakterii.

Rzodkiewka pobudza łaknienie i procesy trawienne oraz wydzielanie żółci, zalecana jest zatem przy stanach zapalnych wątroby i pęcherzyka żółciowego. Ma też działanie odwadniające i oczyszczające organizm, wspomagając leczenie chorób reumatycznych, a także wykrztuśne, łagodząc kaszel i ułatwiając wykrztuszanie. Jest zasadotwórcza i przeciwdziała nadkwaśności żołądka.

Spora ilość siarki w rzodkiewkach znakomicie wpływa na urodę, szczególnie na porost włosów.

Rzodkiewki polecane są osobom otyłym, gdyż sycą, a nie tuczą.

 

Rzodkiewki jada się przeważnie świeże, ale można je też gotować. Soli się je dopiero tuż przed spożyciem lub nie soli wcale, bo sól powoduje szybką utratę potasu oraz właściwości prozdrowotnych i smaku olejków gorczycznych. Rzodkiewki stanowią piękną dekorację potraw. Trzeba je ponacinać, a następnie obłożyć lodem, wstawić do wody i do lodówki, aby utrwalić nacięcia.

 

Rzodkiewki nie nadają się do dłuższego przechowywania. Można je przechowywać w temperaturze 0 st. i wilgotności powietrza 95-98% od 7 do 14 dni. W lodówce, w części przeznaczonej dla warzyw, można je przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku najwyżej trzy doby.

 

Źródła:

1) Gumowska I. „Czy wiesz co jesz?”, Wydawnictwo „ALFA”,

2) Lehari G. „Owoce i warzywa”, „DELTA”,

3) „Surowce spożywcze pochodzenia roślinnego” pod red. K. Świetlikowskiej, Wydawnictwo SGGW.